Kind van de rekening

‘Het ergste dat je kan overkomen, is je kind verliezen.’ Zo waar. En vaak gehoord. 
Maar gisteren hoorde ik toch ook nog een ander geluid. Van iemand die het kan weten. Van een moeder van twee jongens, van – toentertijd – zes en vier jaar oud. Deze moeder moest plotseling haar zoontje van vier afstaan aan de dood. En zij zei me iets dat ik nog nooit gehoord had. Zij zei me: “Mijn oudste zoon is het kind van de rekening.” Eh, zei ik, hoe bedoel je? “Nou, omdat hij ineens enig kind was en zijn ouders waren allebei ingestort door het plotselinge overlijden van zijn kleine broertje”, zegt ze. Dus eigenlijk was hij heel lang ook emotioneel zijn ouders kwijt. Terwijl bijna alle aandacht van de buitenwereld naar de ouders gaat bij een dergelijk verlies. Ook bij deze jongen. Want hij heeft ook nog zijn uiterste best gedaan te zorgen dat zijn ouders niet nóg meer verdriet kregen. En dat terwijl hij waarschijnlijk zelf z’n broertje ook zo miste. Zijn hele basis was onderuit gehaald. Een gemis wat op latere leeftijd misschien nog scherper zal worden. Want je broer of zus is onderdeel van je afkomst, jouw milieu, je vroegste herinneringen en herinneringen aan jouw ouders. Echt een kwestie van uit hetzelfde ‘nest’, met dezelfde nestgeur. Je broer of zus kan zó vertrouwd zijn. En daarom ook zo gemist worden.

Ongeacht op welke leeftijd je een broer of zus verliest aan de dood, altijd kun je verrast worden door intense, onbekende gevoelens. Net als iedereen zult je in eerste instantie verdriet en pijn voelen. Maar soms zijn er nog veel meer emoties, want we zijn niet allemaal 6 als we ons broertje van 4 verliezen. We zijn ook wel eens 32. En als je broer of zus dan overlijdt, laat hij/zij vaak een ontredderd, jong gezin achter. En hier gaat logischerwijs de meeste aandacht naar uit, ook die van jou. Je kunt boos worden; waarom moest dit hem of haar overkomen? De volgorde klopt niet, oma van 87 hoort eigenlijk eerst te overlijden. Deze verstoorde volgorde kan echt slecht te verteren zijn. Maar ook schuldgevoel kan de kop opsteken; waarom heb ik hem niet vaker gebeld! Tja, omdat je in de fase zit dat je druk bent met je eigen jonge gezin, je hypotheek en carrière. Best logisch… En ook angst kan de kop op steken; je kan het vertrouwen in het leven verliezen. Want ja, waarom hij wel en jij niet? Ben ik nu de volgende? En zelfs opluchting kan een gevoel zijn, bijvoorbeeld na een lang ziekbed. De zorg was zwaar en moeilijk om te zien hoezeer je broer of zus leed.
Al met al verwarrende emoties. Lastig allemaal.

Maar de lastigste lijkt me nog wel deze: de rest van je leven concurreren met iemand die dood is. Iemand die nooit meer iets fout zal doen. Laat dat maar eens tot je doordringen. 
Heftig hoor. Niet zo gek als je daar niet mee om kunt gaan en op latere leeftijd alsnog iemand nodig hebt om te praten. Om je te laten vertellen dat jij goed bent zoals je bent, dat je niet het kind van de rekening hoeft te zijn. Maar gewoon een kind, zwager of wie dan ook, eentje die vooral méns is, met gevoel. Waar voluit en zonder reserves en vergelijken met een ander van gehouden mag worden. Waar je nieuwe herinneringen mee kunt maken zonder de oude te vergeten.
Maar wat een geluk had deze jongen, dat zijn moeder zijn verdriet inzag. Misschien niet meteen, maar wel op tijd.

En ik neem me voor in het vervolg meer oog te hebben voor het verdriet van broers en zussen. Want daar is echt veel te weinig begrip voor, voor dit niet-erkend verdriet!

Beste lezers, vier het leven!
Wilt u meer weten, kijk gerust eens rond op mijn site, vraag wat informatie aan of een offerte:

NEEM CONTACT OP                    OFFERTE AANVRAGEN